Әбу Әли әл-Ашғари: Имам әт-Тирмизидің «Әш-Шамаиль әл-Мухаммадийя» кітабына түсіндірме, 12-ші сабақ

2 405

10 марта, 15

Әбу Әли әл-Ашғари: Имам әт-Тирмизидің «Әш-Шамаиль әл-Мухаммадийя» кітабына түсіндірме, 11-ші сабақ

Бесінші хадис. Бірінші бөлім

حدثنا محمد بن إسماعيل. حدثنا أبو نعيم. حدثنا المسعودي عن عثمان بن مسلم
بن هرمز عن نافع بن جبير بن مطعم عن علي بن أبي طالب قال:

لم يكن النبي (صلى الله عليه وسلم) بالطويل ولابالقصير، شَثْنُ الكفَّين

والقدمين، ضخم الرأس ضخم الكراديس، طويل المَسْرُبة، إذا مشى تكفَّأ تكفُّؤاً

كأنما ينحطُّ من صَبَب، لم أر قبله ولا بعده مثله (صلى الله عليه وسلم)". حدثنا

سفيان بن وكيع حدثنا أبي عن المسعودي بهذا الإسناد نحوه بمعناه.

Мухаммад ибн Исмаиль^{^[1]}бізге Әбу Нуеймнан^{^[2]} хабарлаған. Оған әл-Мәсуди^{^[3]}, Осман ибн Муслим ибн Хурмуздан хабарлаған. Ол Нәфи ибн Джубейр ибн Муимнен^{^[4]} жеткізген. Ал, ол Әли ибн Әбу Талибтен^{^[5]} риуаят еткен:

«Пайғамбар (оған Алланың игілігі мен сәлемі болсын) аса ұзын да, тым қысқа да емес еді. Қолы мен табанының терісі қатқыл болатын. Басы үлкен, сүйегі жалпақ болатын. Көкірегі мен кіндігінің арасы түкті болатын. Шапшаң жүргені соншалық, жүрген кезінде қыраттан төмен түсіп келе жатқандай көрінетін. Одан бұрын да, кейін де оған ұқсайтын ешкімді көрген жоқпын».

Мұны Суфьян ибн Уаки^{^[6]} баяндап берген. Оған мұны әкесі^{^[7]}, Әбу әл-Мәсудиден жоғарыда көрсетілген иснадпен хабарлаған.

Сонымен, біздің алдымыздағы ─ тағы бір сахаба, мұсылмандардың әміршісі Әли ибн Әбу Талиб, каррамаллаху уаджхаху, риуаят еткен Алла Елшісінің (оған Алланың игілігі мен сәлемі болсын) сипаттамасы.

Әли (Алла оған разы болсын) Алла Елшісінің (оған Алланың игілігі мен сәлемі болсын) бойын суреттеуден бастап, оның шамадан тыс ұзын да, қысқа да болмағанын айтқан. Ал, Әл-Байджуридің хабарлауынша, Алла Елшісінің (оған Алланың игілігі мен сәлемі болсын) бойын қысқадан гөрі ұзын деуге болатын еді^{^[8]}. Содан соң ол Алла Елшісінің (оған Алланың игілігі мен сәлемі болсын) қолы мен табанының терісін қатқыл болатын деп суреттеген.

Бұл сөздерді аталмыш хадистің басқа да риуаяттарымен салыстыра отырып түсінген дұрыс. Өйткені, Әнас (Алла оған разы болсын) былай жеткізген:

مامسستخزاولاحريراألينمنكفرسولاللهصلىاللهعليهوسلم

«Мен бұрын-соңды Алла Елшісінің (оған Алланың игілігі мен сәлемі болсын) қолынан жұмсақ бірде-бір жібек ұстап көрген емеспін»^{^[9]}.

Бұл хадистің екі түрлі риуаятындағы айырмашылықтың түсініктемесі мынадай: Әнас (Алла оған разы болсын) Алла Елшісінің (оған Алланың игілігі мен сәлемі болсын) терісінің, негізінде, жұмсақ болғандығын айтқан. Ал, Әлидің (Алла оған разы болсын) сипаттамасы Алла Елшісінің (оған Алланың игілігі мен сәлемі болсын) қолында оның қара жұмыспен айналысып, белсенді түрде шайқастарға қатысқандығынан хабар беретін іздердің болғанын меңзейді.

______________________________

^{^[1]} Әбу Абдуллах Мухаммад ибн Исмаил әл-Бұхари. Ислам тарихындағы аса ұлы хадис білгірлерінің бірі. Бала кезінде оның көзі көрмей қалған, бірақ, анасының дұғасынан кейін қайта көре бастаған. Хижра бойынша 256 жылы қайтыс болған.

^{^[2]} Әбу Нуейм әл-Фадль ибн Дукейн. Куфа қаласынан шыққан сенімге лайықты әйгілі жеткізуші. Хижра бойынша 219 жылы көз жұмған.

^{^[3]} Әбдур-Рахман ибн Абдуллах ибн Утба ибн Абдуллах ибн Мәсуд. Ол ұлы сахаба Ибн Мәсудтың ұрпағы болған. Сол себепті, оны әл-Мәсуди деп атаған. Мисар ол жайында былай деген: «Ибн Мәсудтан артық білімді адамды көрген емеспін». Хижра бойынша 160 жылы қайтыс болған.

^{^[4]} Әйгілі тәбиғин. Хижра бойынша 99 жылы дүние салған.

^{^[5]} Алла Елшісінің (оған Алланың игілігі мен сәлемі болсын) ең ұлы сахабаларының бірі. Кәмелетке толмай тұрып Исламды қабылдаған алғашқы адамдардың бірі. Алла Елшісімен (оған Алланың игілігі мен сәлемі болсын) бірге Табуктан басқа шайқастардың бәріне қатысқан. Ол Осман өлтірілгеннен кейін халифтікке сайланған. Оны Әбдур-Рахман ибн Мульджим әл-Муради жаралаған. Мұсылмандардың әміршісі алған жарақатынан кейін үшінші күні қайтыс болған. Оның мәйітін әл-Хасан, әл-Хусейн және Абдуллах ибн Джафар жуған. Содан соң әл-Хасан оның жаназа намазын оқыған.

^{^[6]} Суфьян ибн Уаки ибн әл-Джаррах. Көптеген хадис риуаят еткен жеткізушілердің бірі. «Садук» (жеткізушінің «сиккадан» төмен дәрежесі) болып табылады. Одан имам әт-Тирмизи мен Ибн Маджа риуаят еткен. Ол өзінің жазбаларына сүйеніп риуаят ететін болған. Жазбалары шатасып кеткеннен кейін олардың ішінде оған дейін болмаған мәліметтер пайда болған. Сол себепті, содан кейін одан ешкім хадис риуаят етпеген. Имам әт-Тирмизидің одан риуаят етілген хадисті келтірген себебі ─ ол имам әт-Тирмизидің, өз ұстазы имам әл-Бұхариден риуаят еткен хадисін растайды.

^{^[7]} Уаки ибн әл-Джаррах.

^{^[8]} «Әл-Мәуәхиб әл-ләдуния», 36-бет.

^{^[9]} Әл-Бұхаридің хадистер жинағы.

Жалғасы бар ин ша Алла..

Әбу Әли әл-Әшғари, хафизахулла

_____________________________

Орыс тілінен аударған Azan.kz

P.S. Сайтымызда жарияланған мақалалар мен шет елдік сайттардан алынған аудармалардың авторлық құқығы Azan.kz сайтына тиесілі.

Azan.kz сайтында жарияланған кез келген ақпараттарды көшіріп алып, өзге желілерге таратушылардан және басқа сайттарға жариялаушылардан міндетті түрде Azan.kz сайтына сілтеме қоюларыңызды сұраймыз.