Хадистер бойынша негізгі жинақтар мен кітаптар

Сұрақ: Негізгі хадистер жинақтары (түпнұсқалар) мен сондай хадистер жиналған айтулы кітаптарды атап берсеңіздер.

 

Жауап:
 

Ондай кітаптардың барлығын атап өту мүмкін емес. Дереккөздерді егжей-тегжейлі қарастыру үшін әйгілі мұхаддис Мұхаммад ибн Жағфар әл-Кәттәнидің (оған Алланың рақымы болсын) "Әр-Рисаләтүл-Мұстатрафа" кітабына жүгініңіз.
 

Әрі қарай 12 белгілі түпнұсқалық жинақтар атап өтеледі:
 

 Келесі имамдардың сахих жинақтары: Бұхари, Мүслим, Ибн Хұзейма және Ибн Хиббан (оларға Алланың рақымы болсын).
 

 Келесі имамдардың сунан жинақтары: Әбу Дәуіт, Тирмизи, Ибн Маджаһ, Нәсәи, Дәрими, Саид Ибн Мансұр, Байһақи (оларға Алланың рақымы болсын).

 

Келесі имамдардың мұсаннаф жинақтары: Әбдүр Раззақ, Ибн Әби Шейба, Бақи ибн Махләд (оларға Алланың рақымы болсын).

 

Келесі имамдардың мұснад жинақтары: Ахмад, Ысқақ ибн Рахуәй, Ибн Әби Шейба, Әбу Дәуіт, Әбу Йағлә, Бәззәр (оларға Алланың рақымы болсын).

 

10 әйгілі түпнұсқалы емес хадистер жинақтары:
 

Мишкәтүл Мәсабих,

 

Мунзиридің ғұламаның Әт-Тәрғиб уәт-Тәрһибі,

 

​​​​​​​ Риәдус-Салихин,

 

​​​​​​​ Әл-Мәтжәрүр-Раби,

​​​​​​​ Хиснүл-Хасин,

​​​​​​​ Мәжмәғүз-Зәуәид,

​​​​​​​ Әл-Мақасидүл Хасана,

​​​​​​​ Әл-Кәулүл Бәдиғ,

 

​​​​​​​ Әл-Жәмиғүс-Сағир,

​​​​​​​ Әл-Жамиғүл Кәбир.

Ескертпе: 

 

Дағдыда, қандай да бір хадистің хадистер жинағына (түпнұсқалы не қайталама болсын) енуі – егер авторы оның сенімділігіне Сахих кітаптарындағыдай кепілдік бермесе, мысалы, Бұхари, Мүслим, Ибн Хұзейма және Ибн Хиббан Сахихтері – оны автоматты түрде сенімді етпейді.

Негізгі емес дереккөздер арасында бұндай артықшылықты (Сахих жинақтары секілді тек сенімді хадистерді қамту) Риәдүс-Салихин кітабы иемденеді, өйткені автор оның әрбір хадисі сенімді екеніне кепілдік береді.

Ондай жағдай болмаса (яғни, автор хадистің сенімділігіне кепілдік бермесе), әр риуаятты жеке түрде тексеру қажет болады. (Ибн Саләх Мұқаддимасы)

Ал Алла Тағала жақсы біледі.